Panama – Pacyfik. Unikalne amerykańskie monety

Panama – Pacyfik to zestaw monet, które mennica w San Francisco wybiła w 1915 roku. Składał się z pięciu monet okolicznościowych w czterech nominałach i upamiętniał światową wystawę Panama – Pacyfik. W jego skład wchodziły największe złote monety w historii amerykańskiego mennictwa. Ekspozycję zorganizowano w San Francisco przede wszystkim dla uczczenia wielkiego sukcesu amerykańskiej inżynierii jakim niewątpliwie była budowa Kanału Panamskiego. Ten długi na 81 km szlak jezior, wykopanych kanałów i śluz połączył Atlantyk i Pacyfik.

Menniczy majstersztyk

Zestaw był bezsprzecznie najbardziej rozbudowanym numizmatycznym upamiętnieniem jednego wydarzenia jaki wyemitowano w ciągi pierwszych stu lat amerykańskiej monety okolicznościowej. Po raz pierwszy zestaw wybito zarówno w złocie jak i srebrze, a w skład zestawu wchodziły: pół dolara (srebro), 1 dolar (złoto), 2 ½ dolara (złoto), 50 dolarów (złoto, moneta okrągła), 50 dolarów (złoto, moneta oktagonalna).

Kongres USA ostatecznie zatwierdził monety w styczniu 1915 r. tuż przed otwarciem targów. Ustalono tez limit emisji dla każdego nominału: 60 000 szt. – pół dolara, 25 000 szt.- 1 dolar, 10 000 szt.- 2 ½ dolara, 3000 szt. – 50 dolarów (1500 wersja okrągła i 1500 wersja oktagonalna).

Dochód ze sprzedaży monet miał być przeznaczony na finansowanie targów. Niestety zestawy, jak i pojedyncze monety sprzedawały się źle, dlatego część nakładu trafiła z powrotem do przetopu. Spośród wszystkich nominałów najmniej rozprowadzono złotych monet 50$ – 645 szt. wersji oktagonalnej i 483 szt. wersji okrągłej. To niewątpliwie czyni je monetami pamiątkowymi o najmniejszym nakładzie w historii amerykańskiego mennictwa i wyjątkowym rarytasem numizmatycznym.

Dwie monety 50$ były największymi i najcięższymi złotymi monetami (poza bulionowymi), jakie kiedykolwiek wypuściła mennica amerykańska! Złota moneta oktagonalna to jedyny o tym kształcie numizmat wyprodukowany w historii amerykańskiego mennictwa! Komisja Sztuk Pięknych w Departamencie Skarbu poprosiła o pomoc w zaprojektowaniu monet najwybitniejszych amerykańskich artystów.

Numizmaty zestawu Panama – Pacyfik

Srebrna półdolarówka: średnica 30,6 mm, waga 12,50 g

Awers monety przedstawia boginię Liberty zwróconą w lewo, rozsypującą kwiaty i owoce z rogu obfitości trzymanego przez małe, nagie dziecko. W tle widzimy zachodzące słońce, a w otoku napis: PANAMA PACIFIC EXPOSITION/Wystawa Panama – Pacyfik/.

Na rewersie orzeł zwrócony w lewo siedzący na amerykańskiej tarczy herbowej, obok gałązki oliwne i dębowe. Powyżej motto: IN GOD WE TRUST/W Bogu zaufamy. W otoku nazwa państwa: UNITED STATES OF AMERICA/Stany Zjednoczone Ameryki/ oraz nominał: HALF DOLLAR/pół dolara/.

Awers monety zaprojektował Charles E. Barber, główny medalier mennicy USA, rewers jego asystent George T. Morgan.

Złoty dolar: średnica 15 mm, waga 1,672 g

Awers przedstawia głowę typowego robotnika budującego Kanał Panamski, w czapce, zwróconą w lewo. Poniżej data emisji: 1915. W otoku, w dwóch liniach nazwa państwa: UNITED STATES OF / AMERICA/Stany Zjednoczone Ameryki/.

Na rewersie dwa delfiny pływające dokoła nominału zapisanego słownie: ONE DOLLAR. W otoku napis: PANAMA PACIFIC EXPOSITION SAN FRANCISCO/Wystawa Panama – Pacyfik San Francisco/.

Monetę zaprojektował Charles Keck, znany nowojorski rzeźbiarz.

Dwa i pół dolara w złocie: średnica 18 mm, waga 4,18 g

Na awersie alegoryczna postać – bogini Columbia, z kaduceuszem z dłoni, zwrócona w prawo, na hippokampie. Poniżej data emisji; 1915. W legendzie otokowej napis: PANAMA-PACIFIC EXPOSITION/Wystawa Panama – Pacyfik/.

Rewers przedstawia amerykańskiego orła, zwróconego w lewo, siedzącego na tablicy z mottem: E PLURIBUS UNUM/Z wielu jeden/ Poniżej nominał:  2 ½ dolara. W napisie otokowym nazwa państwa: UNITED STATES OF  AMERICA/Stany Zjednoczone Ameryki/.

Awers monety zaprojektował Charles E. Barber, główny medalier mennicy USA Mennicy, rewers jego asystent George T. Morgan.

Kaduceusz, symbol handlu, był zachętą dla narodów świata do korzystania z nowej drogi łączącej oceany. Hippokampy to mityczne stworzenia, które zamieszkiwały morza, pół konie, pół ryby z parą końskich nóg.

Pięćdziesiąt dolarów w złocie: średnica 44,9 mm, waga 83,55 g

Na awersie głowa bogini mądrości – Minerwy w hełmie, zwrócona w lewo. Powyżej motto: IN GOD WE TRUST/W Bogu zaufamy/, poniżej, na tarczy bogini, data emisji zapisana cyframi rzymskimi: MCMXV. W otoku nazwa kraju: UNITED STATES OF AMERICA/Stany Zjednoczone Ameryki oraz nominał: FIFTY DOLLARS/pięćdziesiąt dolarów/.

Rewers przedstawia sowę (symbol mądrości i bogini Minerwy) na gałęzi sosny. Obok motto: E PLURIBUS UNUM/Z wielu jeden. W otoku napis: PANAMA-PACIFIC EXPOSITION SAN FRANCISCO/Wystawa Panama – Pacyfik San Francisco/

Na awersie i rewersie monety oktagonalnej tuż przy krawędzi widoczne małe delfiny.

Monety zaprojektował nowojorski artysta rzeźbiarz Robert Aitken.

Pięćdziesiąt dolarów w złocie: średnica 43 mm, waga 83,55 g

Zachęcamy do lektury kolejnego artykułu o złotych monetach

Artykuł o amerykańskich monetach z orłem bielikiem