Fałszywe monety

Każdy kolekcjoner zapewne wielokrotnie zastanawiał się, jak rozpoznać fałszywe monety. Niezależnie od wartości, wieku oraz stopnia rzadkości numizmatów możemy natknąć się na falsyfikat. Jakie monety są najczęściej fałszowane? Jak zminimalizować ryzyko ich zakupu?

Najczęściej fałszowane monety

Najczęściej fałszowane monety są złote, emitowane w niskich nakładach, ale również te najbardziej pospolite.

Zastanawiacie się zapewne, jaki sens ma fałszowanie najbardziej pospolitych monet? Chodzi tu zwłaszcza o monety funkcjonujące w obiegu jako prawny środek płatniczy w minionych stuleciach. Wprowadzenie fałszywych, drobnych monet handlowych nie wzbudzało w tamtych czasach niczyich podejrzeń, poniewaz były pospolite. W obiegu pojawiały się monety, które nie były ze srebra albo były ze stopu o zaniżonej zawartości szlachetnego metalu. Wprowadzanie do obiegu fałszywych monet miało destrukcyjny wpływ na politykę pieniężną. Często były to również działania celowe, by osłabić budżet danego kraju.

fałszywe monety - fałszywa moneta amerykańska pod szkłem powiększającym
Fałszywa srebrna moneta amerykańska „Seated Liberty” z datą 1862 r.

Wprowadzanie do obiegu fałszywych pieniędzy było i jest karalne. Ze względu na rygorystyczny system kar, fałszerze często wprowadzali do obiegu monety z datą emisji, która nie pokrywała się z faktycznym zakresem dat, w których to monety były oficjalnie wybijane. W świetle prawa bowiem nie można sfałszować znaku pieniężnego, którego oryginał nie istnieje.

Fałszowanie monet kolekcjonerskich i bulionowych

Przyczyny podrabiania monety zarówno bardzo rzadkich monet, jak i tych wybitych ze szlachetnych kruszców są zazwyczaj jednoznaczne – czynniki ekonomiczne. W przypadku złotych monet kolekcjonerskich, których wartość zdecydowanie odbiega od wartości samego kruszcu, fałszerze najczęściej używają złota właściwej dla danej emisji próby. Wartość materiału oraz koszty wykonania są najczęściej niewielkie. W przypadku monet bulionowych, gdzie wartość monety jest zbliżona do wartości kruszcu, oszuści najczęściej wykonują falsyfikaty ze stopu o zmniejszonej zawartości metalu szlachetnego lub używają innych zdecydowanie tańszych metali.

Fałszywe monety. Awers i rewers podrobionej rosyjskiej monety
Sfałszowany srebrny rosyjski rubel z 1762 r.

Jak rozpoznać falsyfikat? Rodzaje fałszerstw

Fałszerstwa możemy podzielić na te ordynarne, przeciętne, bardzo dobre i niemal idealne.

Ordynarne fałszerstwa

Zdecydowanie najłatwiej jest rozpoznać ordynarne kopie galwaniczne oraz odlewy. Najczęściej są to numizmaty bardzo słabej jakości wykonane często ze stopów znacząco odbiegających od oryginałów. Takie fałszywe monety można rozpoznać gołym okiem. Bierzemy przede wszystkim pod uwagę ostrość oraz czytelność zarówno legendy, jak i reliefu. W zdecydowanej większości przypadków elementy te są rozmyte i niestarannie wykonane. Należy również zwrócić uwagę na cechy fizyczne numizmatu, czyli wagę, grubość i średnicę.

Przeciętne fałszerstwa

W celu rozpoznania przeciętnych kopii potrzebne jest nieco więcej wiedzy i doświadczenia. Jeśli moneta na pierwszy rzut oka wygląda prawidłowo, warto ją zważyć zmierzyć oraz obejrzeć w powiększeniu. Bardzo ważnym elementem zabezpieczającym monetę przed fałszowaniem jest jej rant. Należy obejrzeć go w powiększeniu i porównać z oryginałem. To jeden z najtrudniejszych do podrobienia elementów monety.

Zbliżenie na krawędź monety o nominale 2 euro
Charakterystyczny rant monety o nominale 2 euro.

Fałszerstwa bardzo dobre i niemal idealne

W przypadku rozpoznawania naprawdę bardzo dobrych kopii decyduje wiedza i doświadczenie. Obecnie fałszerze mają coraz doskonalsze techniki wiernego odwzorowywania monet. W przypadku monet stricte kolekcjonerskich wykorzystują krążki metalu o parametrach odpowiadających oryginałowi. Same monety są natomiast wybijają, a nie jak w latach wcześniejszych odlewają.

W przypadku monet bulionowych prawdziwym utrapieniem są złote monety z wolframowym rdzeniem. Na pierwszy rzut oka moneta wygląda poprawnie, jednak po jej przecięciu okazuje się, że w środku jest kawałek wolframu, pokryty warstwą złota. Wolfram jest używany w tym przypadku z pełną premedytacją, ponieważ jego gęstość jest zbliżona do gęstości złota, więc waga, grubość i średnica monety zgadza się z oryginałem. Wolfram nie jest metalem kowalnym i nie da się w nim wybić monety. Dlatego też fałszywe monety bulionowe mają jedynie wolframowy rdzeń, a warstwę złota tylko na powierzchni. Dlatego też fałszywe monety bulionowe mają jedynie wolframowy rdzeń, a warstwę złota tylko na powierzchni.

Najlepsze co możemy zrobić, to nieustanne wzbogacać wiedzę i doświadczenie. Wiedzę teoretyczną możemy zdobyć czytając wartościowe artykuły, książki i opracowania. Największą jednak wiedzę zdobywamy, gdy możemy wziąć monetę do ręki, poczuć jej ciężar, obejrzeć z bliska elementy awersu, rewersu oraz rant.

Fałszywe monety a znaczenie wiarygodnych źródeł

Każdy kolekcjoner kupuje monety, które go fascynują i są ozdobą jego zbioru. Pamiętać należy jednak o bardzo ważnej rzeczy – monety kolekcjonerskie należy kupować zawsze z wiarygodnych źródeł. Wówczas możemy sprawdzić, w jaki sposób sprzedawca wszedł w posiadanie monety, poznać jej historię oraz otrzymać certyfikat potwierdzający jej oryginalność.

Przeczytaj również

Najogólniej mówiąc, justowanie monet polega na usuwaniu nadmiaru cennego metalu z numizmatu przy pomocy pilnika. Zwykle robiło się to przed wybiciem, na czystym krążku. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy justowano już po wybiciu. Więcej na naszym blogu Kroniki Numizmatyczne.

Jak oglądać numizmaty, aby ich nie zniszczyć. ABC postępowania z monetami i medalami oraz czyszczenie monet – starych i srebrnych. Cały artykuł.